5 sierpnia 1772
I rozbiór Polski: traktaty rozbiorowe między Austrią, Prusami i Rosją zostają podpisane w Petersburgu. Województwo krakowskie i sandomierskie przypada Austrii wraz z częścią Podola, Rusią Czerwoną i Lwowem. Kraków staje się tym samym miastem granicznym
19 kwietnia 1773 – 11 kwietnia 1775
nadzwyczajny sejm pod przewodnictwem Adama Ponińskiego i kontrolą ambasadora rosyjskiego zatwierdza traktaty rozbiorowe. Nie pomógł sprzeciw Samuela Korsaka i Tadeusza Rejtana. Sejm powołuje Radę Nieustającą, czyli pierwszy w Rzeczpospolitej rząd
21 lipca 1773
kasata zakonu jezuitów
14 października 1773
powołanie Komisji Edukacji Narodowej, która pełni rolę ministerstwa oświaty i wprowadza reformy szkolnictwa w duchu oświecenia
24 lutego 1776
powołanie komisji dobrego porządku dla Krakowa, która w 1778 wydaje „Ordynację dla Miasta Krakowa”
1777–1783
reforma Akademii Krakowskiej Hugona Kołłątaja (rektor w latach 1783–1786), poprzedzona reformą Szkół Nowodworskich
29 września 1780
ogłoszenie aktu reformy uniwersytetu, który otrzymał nazwę Szkoły Głównej Koronnej. Miejsce wydziałów zajęły dwa kolegia: fizyczne (szkoła matematyczna, fizyczna i lekarska) i moralne (teologiczna, prawna i literatury), zastąpiono łacinę językiem polskim, wprowadzono przedmioty matematyczno-przyrodnicze i zredukowano teologię
21 lipca 1779
powstaje komisja dobrego porządku dla Kazimierza, Kleparza i miast należących do wielkorządców krakowskich
1780
Sejm odrzuca „Zbiór praw”, czyli projekt reformy prawa Andrzeja Zamoyskiego zakładający m.in. ograniczenie poddaństwa i wprowadzenie
reprezentacji miast do sejmu
16–29 czerwca 1787
w drodze powrotnej z Kaniowa król po raz pierwszy i ostatni wizytuje Kraków
6 października 1788 – 29 maja 1792
obrady Sejmu Czteroletniego (Wielkiego), który obradował jako sejm skonfederowany Polski i Litwy pod laską marszałka Stanisława Małachowskiego
10–22 października 1788
Sejm Wielki przeprowadza reformę armii (reorganizacja, wprowadzenie podatku na armię, liczebność określona pierwotnie na 100 000, a następnie
– na 65 000, powołanie Komisji Wojskowej Obojga Narodów)
2 grudnia 1789
czarna procesja, czyli zainicjowana przez Jana Dekerta manifestacja przedstawicieli 141 miast królewskich zakończona złożeniem na ręce króla i posłów memoriału w sprawie praw i wolności mieszczan. Wśród uczestników zabrakło reprezentacji Krakowa, który odrębnym memoriałem zabiegał o swoje partykularne interesy
24 marca 1791
Sejm Wielki uchwala prawo o sejmikach, które pozbawia szlachciców nieposesjonatów prawa kandydowania do sejmików
18–21 kwietnia 1791
Sejm Wielki przyjmuje prawo o miastach królewskich, które wprowadza do sejmu przedstawicieli 24 miast królewskich (z głosem doradczym w sprawach miejskich), nietykalność osobistą mieszczan, nadaje im prawo nabywania ziemi oraz prawo ubiegania się o urzędy i stopnie wojskowe. W konsekwencji ujednolicenia prawa Kraków stanie się jednym z 21 miast wydziałowych (siedzibą sądu apelacyjnego) i zostanie połączony z Kazimierzem i Kleparzem.
3 maja 1791
uchwalenie konstytucji, pierwszej w Europie i drugiej na świecie ustawy zasadniczej, która zniosła w Polsce liberum veto i wolną elekcję oraz wprowadziła Straż Praw jako organ władzy wykonawczej odpowiedzialnej przed sejmem i senatem. Na mocy konstytucji Polska i Litwa stały się jednym państwem – monarchią dziedziczną
27 kwietnia 1792
zawiązanie konfederacji targowickiej (w Petersburgu) przez przeciwników Konstytucji 3 maja, którzy wzywają Rosję do pomocy militarnej
maj–sierpień 1792
wojna w obronie Konstytucji 3 maja
18 czerwca 1792
zwycięstwo oddziałów księcia Józefa Poniatowskiego pod Zieleńcami
23 lipca 1792
pod naciskiem carycy Katarzyny II król przystępuje do Targowicy. Początek nieudolnych rządów targowiczan
12 września 1792
władze Krakowa składają przysięgę na wierność konfederacji targowickiej
23 stycznia 1793
II rozbiór Polski dokonany przez Rosję i Prusy
21 kwietnia – 23 listopada 1793
obrady sejmu grodzieńskiego, który przywraca prawa kardynalne, Radę Nieustającą i zatwierdza II rozbiór. Sejm ogłasza ponadto Warszawę miejscem koronacyjnym królów polskich, a w miejsce „Prawa o miastach” wprowadza konstytucję „Miasta wolne Rzeczpospolitej”, na podstawie której Kleparz pozostaje w granicach Krakowa (jako jedno z 10 miast głównych), a Kazimierz zostaje od niego odłączony
23 marca 1794
rosyjskie oddziały stacjonujące w Krakowie pod dowództwem ppłk. Łykoszyna opuszczają miasto, by zatrzymać zbuntowaną brygadę kawalerii narodowej Józefa Madalińskiego, która maszerowała z Ostrołęki na południe
24 marca 1794
początek powstania kościuszkowskiego. Tadeusz Kościuszko składa przysięgę na rynku krakowskim, zostając tym samym Naczelnikiem insurekcji. Kraków na początku insurekcji staje się centrum powstańczej władzy. Główna kwatera naczelnika mieści się w Szarej Kamienicy.
4 kwietnia 1794
zwycięstwo oddziałów powstańczych nad wojskami rosyjskimi pod Racławicami
kwiecień 1794
wybuch powstania w Warszawie oraz w Wilnie
7 maja 1794
Kościuszko wydaje uniwersał połaniecki, w którym zapowiada zniesienie poddaństwa chłopów oraz zachęca do udziału w powstaniu, obiecując zmniejszenie pańszczyzny.
6 czerwca 1794
klęska powstańców pod Szczekocinami
15 czerwca 1794
oddziały pruskie generała Elsnera zajmują Kraków. Polskie insygnia koronne zostają wywiezione do Berlina i przetopione
13 lipca – 8 września 1794
oblężenie Warszawy
10 października 1794
klęska wojsk polskich pod Maciejowicami
4–9 listopada 1794
wojska generała Suworowa zajmują Warszawę i dokonując rzezi wśród jej mieszkańców
24 października 1795
III rozbiór Polski.
5 stycznia 1796
Kraków przechodzi w ręce Austriaków